Alleskunner Bruce McLaren legde fundament voor de toekomst

Sommige mensen zijn voorbestemd om grote dingen te doen, al weten ze dat zelf nog niet. Als een jonge Bruce McLaren in de garage van zijn ouders niet op jonge leeftijd had beslist om te gaan racen en dat ècht goed te doen, dan hadden wij nu niet kunnen genieten van de capriolen van Carlos Sainz en Lando Norris in hun oranje racepakken.

Ter herdenking van de vijftigste sterfdag van Bruce McLaren heeft het team een standbeeld onthuld voor haar oprichter. Op 2 juni 1970 kwam de Nieuw-Zeelander bij een testongeval om het leven. Het ongeluk had voorkomen kunnen worden, maar gaf wel aan dat de man niet bang was om de grenzen op te zoeken van zijn eigen kunnen, ontwerpen en drang om vooruit te gaan.

De Nieuw-Zeelander komt in 1937 in Auckland ter wereld als zoon van Les en Ruth McLaren. Het echtpaar beheert samen een servicestation en garage. Pa McLaren was een raceliefhebber die na een blessure niet meer op motorfietsen kon rijden. Daarom zocht hij zijn heil in racewagens. Dit deerde zijn leergierige zoon Bruce totaal niet. Hij nam alles maar wat graag in zich op in de garage, en het duurde niet lang voordat de vlam voor de racerij oplaaide.

Heupziekte houdt jonge Bruce niet weg van racerij

Een heupaandoening in de kinderjaren dwong Bruce om bijna twee jaar vastgebonden op een stretcher te liggen. Voor Bruce betekende dat dat zijn linkerbeen korter was dan zijn rechter, wat hem de bijnaam 'the cripple kid' opleverde. Toch kon de ziekte niet voorkomen dat in 1952 een piepjonge Bruce aan de start stond van zijn eerste heuvelklimwedstrijd in een opgeknapte Austin 7-klassieker van zijn vader.

Heuvelklimwedstrijden zijn wedstrijden waarbij de afgrond vaak dichtbij is en hooibalen de vangrail vormen. Of het McLaren deerde, is maar de vraag. 'Als je nog controle over de situatie hebt, of die controle kan terugpakken, dan word je er waarschijnlijk niet erg bang van', zei hij ooit.

'Het kreupele jochie' heeft talent voor racen en sleutelen

De jongen haalde veel uit de gedateerde auto, en na een paar jaar kon hij echt gaan racen in een Ford 10 Special en een Austin-Healey. Daarin kwam ook zijn passie voor het ingenieursschap naar voren. De 'Kiwi' (persoon uit Nieuw-Zeeland, red.) sleutelde flink aan zijn wagens om ze beter te maken en te begrijpen, wat hem een uitstekende tweede plaats opleverde in het nationale kampioenschap.

Op basis van zijn sterke resultaten en harde werken mocht McLaren naar Europa om onder begeleiding een betere rijder te worden. De Australische racer Jack Brabham kreeg 'het kreupele jochie' in het vizier.

Jongste winnaar houdt het het langst vol bij Cooper

Zeven jaren volgden bij Cooper, waarbij hij meteen opviel in de Duitse Grand Prix van 1958. Hij finishte op een vijfde plek in een Formule 2-wagen, slechts enkele seconden achter de Ferrari Formule 1-bolide van de snelle Wolfgang von Trips. De concurrentie was gewaarschuwd, net als Brabham, die naast hem kwam te rijden in 1959.

Hoewel de elf jaar oudere Brabham in dat jaar en 1960 de titel pakte, werd McLaren mooi zesde in zijn debuutjaar. Ook mocht hij zich in Duitsland de jongste winnaar ooit noemen met zijn 22 jaar en 104 dagen. De twee haalden op grootse wijze het kampioenschap binnen in de Cooper T51, de eerste auto met een motor achter, in plaats van vóór de coureur.

McLaren vecht door wanneer Cooper de ontwikkelingsrace begint te verliezen, en pakt in 1962 nog winst in Monaco en een handvol podiumplaatsen. Brabham legt het af tegen zijn jongere teamgenoot, en gaat rijden voor zijn eigen team in 1963. Dit brengt het ingenieursbloed in McLarens aderen aan de kook, en in dat jaar zet Bruce McLaren Motor Racing Ltd op.

Ingenieursschap ligt McLaren nog beter

Ook al was het vrij eenvoudig om een team op te zetten in die tijd, dan was dat zeker geen garantie voor succes met grote merken als Ferrari en Lotus. De Kiwi racete vanaf 1965 in zijn eigen wagens en trok ook landgenoten Chris Amon en Denny Hulme aan. Met Amon pakte McLaren in 1966 'tussendoor' de winst in de 24 uur van Le Mans. 'Hij hinkte snel over de baan voor de startsprint', aldus een terugblikkende Amon in gesprek met Noted.

In de Formule 1 duurt het nog iets langer. Pas drie jaar later krijgt de Nieuw-Zeelander eindelijk loon naar werken met de winst in de Grand Prix van België. 'Er bestaat echt niet iets als geluk. Het is goed voorbereiden en hard werken', zegt hij zelf over zijn overwinning in de Ardennen.

McLaren kachelt door

Als constructeur pakt McLaren een sterke derde plaats in 1969, maar opvallender is dat bijna vanaf het begin in 1967 zijn creaties ronduit heersen in het Canadees-Amerikaanse Can-Am-kampioenschap, met ongereguleerde sportwagens.

Mario Andretti weet het nog als de dag van gisteren: 'Van hem wilde ik zo veel mogelijk leren, want Bruce was een artiest. Ik hield van de manier waarop hij de auto in bochten wist te draaien. Er zat fijngevoeligheid achter waardoor hij alles uit zijn machine kon halen, een machine die jou pijn kon doen.' De Chevrolet-motoren achter de rijder zorgden voor genoeg pep dat de McLarens de vloer aanveegden met alle merken uit de Verenigde Staten.

Frustratie leidt tot McLarens inspiratie

McLaren blijkt naast een uitstekende rijder ook een grote denker. Zijn mentaliteit komt in de buurt van de legendarische Colin Chapman die de ene na de andere (risicovolle) uitvinding deed. De benzineklep van zijn McLaren-sportwagen klapperde steeds harder op en neer naarmate hij harder reed, tot zijn grote irritatie.

'Eerst was ik boos dat de klep niet goed afgesloten was. Toen vroeg ik mij af waarom het niet door de luchtstroom naar beneden werd geduwd. Het enige mogelijke antwoord was dat er een hogere luchtdruk eronder zou moeten zitten dan er overheen', aldus McLaren.

Iedereen dacht in de begindagen van de aerodynamica dat zo’n klepje steeds harder op zijn plek zou worden gedrukt, maar het tegendeel bleek waar. Na een spontane hak- en knippartij met een schaar op het bodywork gingen de rondetijden opeens drastisch omlaag. En zo waren de nog altijd veel gebruikte neusgaten op de motorkap geboren.

McLaren 'voorspelt' eigen dood

Het is moeilijk te geloven, maar tussen de bedrijven door had McLaren zelfs nog tijd om een autobiografisch boek te schrijven. In 'From the Cockpit', uit 1964, vertelt McLaren over de tragische dood van zijn teamgenoot Timmy Mayer als zij bij Cooper rijden. Zijn ongeval vond plaats in de vrije trainingen voor de Tasmaanse race dat jaar.

'Het nieuws dat hij op slag dood was, was een vreselijke schok voor ons. Maar wie zou moeten zeggen dat hij niet meer had gezien, gedaan en geleerd in zijn paar (26, red.) jaren dan veel mensen in een leven? Iets goed doen is het zo waard dat sterven in een poging het beter te doen niet eens roekeloos kan zijn. Het is een verspilling van het leven om niets te doen met je vermogens. Ik voel dat het leven gemeten wordt in prestaties, niet alleen in jaren.'

Het is dan ook haast ironisch dat McLaren op diezelfde manier aan zijn einde komt. Op 2 juni 1970 crasht hij in zijn gloednieuwe McLaren M8D op het circuit van Goodwood als het bodywork aan de achterkant van de sportwagen het begeeft. De neerwaartse druk valt weg, waardoor McLaren in een spin raakt en een oude bunker vlakbij raakt. De dan 32-jarige coureur overlijdt ter plaatse en laat een vrouw en een dochter achter.

Familie brengt verhaal McLaren verder

Daar stopt het verhaal van McLaren niet. Zijn dochter Amanda is tegenwoordig ambassadeur voor het merk wat haar vader gesticht heeft. Zijn prestaties leverden hem internationale erkenning op in de motorsport, en de impact van Bruce McLaren is nog altijd merkbaar in de Nieuw-Zeelandse samenleving nadat scholen en parken naar hem vernoemd worden, en in 2017 een speelfilm gemaakt wordt. Dat zijn mooie herinneringen, maar McLaren bereidde zich altijd voor op de toekomst. (Foto: Zantafio56 CC2.0)