Analyse Kwalificatie | Dominante Verstappen had met nóg groter verschil poleposition kunnen pakken

Zoals vele sportenthousiastelingen wel weten, is het Circuit de Barcelona-Catalunya een baan die alle coureurs goed kennen, mede doordat deze tot een paar jaar terug als test-circuit voor aanvang van het Formule 1-raceseizoen gebruikt werd. De eisen die deze baan stelt aan auto’s en rijders maakt ook dat het circuit erg populair is bij rijders en teams, ideaal om te zien of de bolides aan de eisen van hun Formule 1-aspiraties voldoen, en of de rijders opgewassen zijn tegen de mentale en fysieke eisen die de competitie hier stelt. Op deze zaterdag is het weer tijd voor de gebruikelijke kwalificatie, en een verslag van de drie sessies wordt zoals altijd weer verzorgd door F1Maximaal, evenals een uitgebreide analyse van dit onderdeel van de Grand Prix van Spanje.

Dit jaar, 2023, is de baan-architectuur enigszins veranderd, doordat de chicane voor de laatste bocht verwijderd is, en de layout nu weer hetzelfde is als die in 2006 voor het laatst gebruikt werd. Het ronderecord staat momenteel op naam van Max Verstappen, te weten 1:18,149, gezet in 2021, nog met de bolides van voor de reglementswijzigingen die in 2022 ingingen. In 2022 was het Charles Leclerc, die poleposition pakte met een 1:18,750, met de nieuwe grondeffectbolides. Uit de verreden vrije trainingen lijkt het erop dat de verwijdering van de chicane echter de rondetijden zomaar wel eens met zes seconden zou kunnen verlagen. Mede gezien de reglementswijzingen vorig jaar, die de tijdenreeks in de kwalificatie uiterst dicht bij elkaar gebracht heeft voor de teams, kunnen we dan ook een spannende kwalificatie verwachten, zoals we eigenlijk al het hele seizoen hebben mogen zien.

Dit seizoen lijkt het ook (bijna) overal nat te zijn, en zelfs in Spanje is dat nu het geval. Tijdens de derde vrije training regende het lichtjes, maar in de daarop volgende Formule 2-race kwam het water echt goed naar beneden, zodanig, dat een rollende start nodig was. In de praktijk betekent dit dat feitelijk al het neergelegde rubber weer van het asfalt weggespoeld is, wat de baan weer helemaal groen maakt, en weer helemaal opnieuw ingerubberd moet raken voor optimale grip. Dit betekent dat we met het los te barsten Formule 1-geweld kunnen verwachten dat de tijden met elk afgelegd rondje zeer snel naar beneden zullen duiken, zolang het droog blijft tenminste.

Het moment dat de hemelen zich weer openen, als dat, zeg, gedurende een kwalificatiesessie gebeurt, moet je dan al een rondje gezet hebben. Met intermediates is de baan namelijk een seconde of tien langzamer qua rondetijd. Dat zou de gridposities dus enorm kunnen opschudden, afhankelijk van het moment waarop een coureur zijn beste rondje rijdt. De verwachting is dan ook dat iedereen zo snel mogelijk naar buiten gaat, en zoveel mogelijk en zo snel mogelijk een aantal banker laps neerzet, om niet in de problemen te belanden. Voeg daar de te verwachten zeer snelle evolutie van de baan bij die met elke afgelegde ronde beter wordt ingerubberd, meer grip krijgt en daardoor sneller wordt, en het is mogelijk dat we weer een kwalificatie mogen zien die zijn weerga niet kent, zelfs zonder regen. In ieder geval is het bij aanvang van Q1, de eerste kwalificatiesessie, nog droog.

Dramatische eerste sessie, het houdt hier op voor Leclerc!

Ook al regent het niet, het is duidelijk dat het asfalt alleen maar droog is op de racelijn, maar dat daarbuiten duidelijk natte plekken aanwezig zijn en en er ook poeltjes staan. Dit betekent dat de kleinste fout gedurende de kwalificatie wel eens heel zwaar afgestraft zou kunnen worden, door schuivers de baan af, dan wel één van de grindbakken in. Gezien de weersvoorspellingen is het gelijk enorm druk op het asfalt in Montmélo. Na een totaal verregende Formule 2-sprintrace wil iedereen zo snel mogelijk een banker lap neerzetten, aangezien de kans op regen officieel nog steeds zo’n 30 procent is. We zijn nog maar net begonnen, niet veel verder dan een paar snelle ronden en wat out laps, en er wordt al een rode vlag gezwaaid met nog veertien minuten op de klok. Yuki Tsunoda was de eerste om het grind te inspecteren, maar hij weet vaart te behouden en lijkt ongeschonden te ontsnappen aan een erger lot dankzij een soort van Tokio-drift.

Er vallen ondertussen een paar druppeltjes, maar het lijkt nog niet echt op regen. De baan kan gelukkig wel wat hebben, het is een soort asfalt die redelijk wat water kan afvoeren, wat wel één van de redenen is dat het zo’n aanslag doet op de banden qua slijtage. Alexander Albon onderzocht de kleine keitjes buiten bocht 5 en bracht blijkbaar veel daarvan weer mee het circuit op, en Valtteri Bottas kwam zelfs tot stilstand. Fernando Alonso verloor de controle over zijn bolide en ging door het grind bij de laatste bocht. Ook Nyck De Vries verloor het op dezelfde plek als Bottas. Er staat in ieder geval geen auto stil op het circuit, en wordt blijkbaar de hoeveelheid grind op het normaliter bereden deel van het circuit te gevaarlijk geacht om door te gaan, en moet het eerst verwijderd worden. Een forse bezemactie is onderweg om de kiezels van de racelijn te vegen.

Door deze dramatische opening van de kwalificatie, met pas vier minuten van de sessie verstreken, betekent dat dat Nico Hülkenberg de snelste tijd had, maar zijn ronde wordt verwijderd vanwege het overschrijden van de baanlimieten. Hij plaatste zijn auto net wat te ver naast de witte lijnen die het circuit afbakenen. Dat betekent voor nu dat Pierre Gasly en Esteban Ocon op P1 en P2 staan. De tijd van Hülkenberg was echter erg snel, slechts drie tienden van de beste tijd van het weekend, en dat belooft dus wat, ondanks het vocht dat de wielen moeten wegwerken of vermijden tijdens de ritjes. In deze break wordt Verstappen naar de weegbrug gesommeerd, en hopelijk kost dat niet te veel tijd, mede omdat het lijkt dat er weer druppels vallen op de baan. Hij heeft tenslotte nog geen tijd gezet. Met minder dan een minuut voordat de sessie weer hervat wordt, zijn alle teams hectisch bezig met het klaarmaken van de auto’s om de kwalificatie te kunnen vervolgen.

De Alfa Romeo’s zijn als eerste op het asfalt te vinden, gevolgd door beide Ferrari’s, met Sergio Pérez en Verstappen daar weer gelijk achter. Zhou Guanyu is de eerste die P1 overneemt, en Carlos Sainz maakt het P3 ondanks het hinderen van Gasly. Dan is het Ocon naar P1, maar Verstappen neemt die plek over met een tijd die die van Ocon met bijna zes tienden verbetert. Piastri sluit echter achter hem aan met slechts drie honderdsten verschil. Gasly heeft dan ook een momentje, maar het is duidelijk dat iedereen zoveel mogelijk rondes wil neerzetten in deze fase, iedereen rijdt door na zijn geklokte rondes. Nyck de Vries gaat er voor de tweede keer af, op dezelfde plek als Alonso, achterwaarts nog wel! Hij gaat echter gelijk weer door, gelukkig maar. Russell gaat er wat wijder doorheen, die bocht 11, maar komt niet verder dan P13, terwijl zijn teamgenoot het naar P3 schopt. Pérez neemt de plek van Russell over, terwijl Verstappen zijn tijd een klein beetje verbetert.

Pérez heeft nu maar liefst anderhalve seconde achterstand op zijn stalgenoot. Charles Leclerc komt door op P16, en klaagt over zijn wielen, niet de banden maar de wielen, en zakt zelfs naar P17. Leclerc mag zich dan ook nog bij de weegbrug melden, met slechts vijf minuten te gaan, iets wat normaal eigenlijk nooit gebeurt zo laat in een kwalificatiesessie, omdat er dan eigenlijk niet genoeg tijd is voor nog een goede ronde. Het maakt het wel allemaal erg stressvol. Gezien de baanevolutie moet iedereen sowieso nog een keer naar buiten met nieuwe banden. Verstappen gaat voorop, maar doet het op superioriteitsgevoel, op acht ronden oude banden! Pérez gaat voor een setje vers schoeisel, net als Leclerc, maar beiden hebben momenteel het meest te verliezen, dus moeten ze wel. Verstappen wordt echter opgehouden door Gasly, en gaat weer naar binnen, waarschijnlijk is hij toch wel veilig. Pérez weet zich met veel moeite naar P4 te worstelen, en ondanks dat nog veel coureurs bezig zijn aan een geklokte ronde, zou dit genoeg moeten zijn om door te kunnen gaan naar de volgende sessie.

Leclerc daarentegen gaat in eerste instantie naar P16, waarmee hij er na de eerste sessie al uitligt! Gasly haalt blijkbaar voldoende voordeel uit het ophouden van de snelste coureurs om P1 over te nemen, maar dit grapje zou hem nog duur kunnen komen te staan na afloop van de kwalificatie. Twee keer een coureur zwaar hinderen tijdens hun snelle rondes, daar wordt niet licht over geoordeeld. Zelfs Alonso had daar wat over te melden via de boordradio. Hülkenberg gaat nog vijf honderdsten sneller, stijgt daarmee naar P1! Hier zie je echt wat baanevolutie doet met een groene baan, de manier waarop het steeds sneller en sneller wordt. Moeten we misschien zelfs vrezen voor Verstappen? Ocon sluit net achter de Duitser aan, en De Vries gaat Verstappen ook voorbij. Norris rijdt als een razende, en neemt pole over, en Russell sluit drie honderdsten achter hem aan. Wat een kwalificatie, maar het is nog steeds niet afgelopen. Sainz is onder dreiging van uitsluiting, maar vecht zich terug naar P4.

Zelfs Hamilton weet er een enorm goede ronde uit te persen, zoals we normaal wel van hem gewend waren tijdens zijn kampioensjaren in Q3, maar zijn destijds grootste tegenstander is nu natuurlijk al uitgeschakeld door een in de weg rijdende Gasly. Verstappen is inmiddels gezakt naar P9, en Pérez hangt er met de vingertoppen bij op P15. Zo zie je dat een ruwe baan, die groen is en niet helemaal droog, voor grote verrassingen kan zorgen. De einduitslag is een verbazingwekkende mix van rijders, met velen op plekken waar ze nooit op hadden durven dromen voor aanvang van dit raceweekend. De einduitslag van de eerste sessie zien we in Tabel 1. met de uitgeschakelde concurrenten in lichtpaars. In Tabel 2 zien we een einduitslag die het had kunnen zijn, als iedereen zijn beste sectoren achter elkaar had kunnen rijden. Dezelfde coureurs zouden door zijn naar Q2, maar Verstappen, Piastri en Stroll zouden in dat geval hoger geëindigd zijn.

Top drie binnen drie honderdsten

In de korte pauze tussen Q1 en Q2, werken de monteurs van Alonso verwoed aan zijn auto om de vloer zoveel mogelijk te repareren. De tweevoudig wereldkampioen wist tijdens zijn uitstapje in het grind er de vaart in te houden, maar hij heeft met de verplaatsing van wel erg veel grind daarmee wel zijn vloer aanzienlijk beschadigd. Dat is diezelfde vloer die juist zo belangrijk is voor het opwekken van voldoende downforce om de auto op de baan te houden en snelle rondes mogelijk te maken. Hopelijk gaat dat goed of in ieder geval goed genoeg. Voor aanvang van Q2, zijn, na het ophouden door Gasly en de niet zo geweldige beurt van de Mexicaan, Verstappen en Pérez als eersten de garage uit, bij het stoplicht aan het eind van de pitstraat, de eerste op nieuwe banden, de tweede op al gebruikte, zij het slechts een paar ronden oud. De vraag is wel of die oudere banden wel voldoende zijn gezien het erg ruwe baanoppervlak en de gewenste prestatie.

Verstappen sluit zijn ronde af als eerste met een 1:12. Pérez eindigt meer dan acht tienden daarachter, en Sainz zelfs ruim een seconde. Als dit de verhoudingen weergeeft... Terwijl de eerste drie aan hun cool down lap bezig zijn, of misschien wel hun in lap, creëren de andere teams nu eindelijk meer drukte op de baan. Tsunoda is op oude banden onderweg aan zijn banker lap, en Russell settelt zich met vers schoeisel op plek twee, zij het niet voor lange tijd, als Alonso en Stroll hem beiden van zijn troon stoten. Ocon nestelt zich tussen beide Aston Martin-rijders in. Dan rijdt Hamilton paars in sector 1, maar verslikt zich in sector 2 met een fors uitstapje, zij het niet in het grind. Hij maakt eigenlijk zijn rondje niet af, maar blijft wel op de baan. De Vries steekt Tsunoda voorbij, maar even later verovert Gasly P6, als al een aantal andere rijders ook al voorbij zijn gegaan aan de AlphaTauri-jongens. Hamilton heeft aangezet voor een nieuw snel rondje, en rijdt weer een paarse sector 1, dan een groene sector 2, wat niet zo moeilijk was na zijn foutje eerder, en dan ook een paarse sector 3. Nog steeds ruim twee tienden achter Verstappen echter.

De Vries is wel sneller dan Tsunoda op het moment, maar staat op plek dertien. Zou AlphaTauri Q1 kunnen halen? We hebben nog zes minuten over, dus is er zeker nog tijd voor een nieuw geklokt rondje. Wie knippert het eerst met zijn ogen voor die laatste allesbepalende ronde? Pérez is dan de eerste die aan zijn out lap begint. Nog ruim drie minuten te gaan, en Pérez leidt Tsunoda, Hülkenberg, Russell en dan Verstappen. De laatste verplaatst zich op het zelfde setje banden als eerder, terwijl zijn stalgenoot het op nieuw schoeisel probeert. O nee, Pérez verslikt zich en maakt een uitstapje door het grind. Het is duidelijk dat zijn teambaas aan de pit wall daar niet bepaald gelukkig mee is. De Mexicaan heeft echter nog genoeg tijd, en brandstof getuige de boordradio, om het nog een keer te proberen.

Sainz pakt P2, slechts drie honderdsten achter Verstappen. Hamilton verbetert ook, pakt P3. Pérez haalt net op tijd start/finish, en hij zal als laatste over die finish gaan voordat de sessie afgevlagd wordt, met momenteel nog zeven andere coureurs op het circuit bezig aan hun snelle ronde. De Mercedessen rijden elkaar in de weg, hoe kan dat nou? Communicatieproblemen? Norris weet dan Sainz met veertien duizendsten te verslaan, maar nog steeds net, zestien duizendsten, achter Verstappen. Pérez verbetert zijn tijd wel, maar niet genoeg, zelfs de enig overblijvende Haas-coureur, de vriendelijke Duitser uit Emmerich, is sneller dan hij is, net iets meer dan vijf honderdsten. Tsunoda rijdt een vreselijk goede tijd, maar ziet die meteen verwijderd worden vanwege track limits. Dat betekent einde oefening voor Pérez, Russell, Zhou en beide AlphaTauri-rijders, maar De Vries verslaat wel Tsunoda weer, zie Tabel 3, met ook hier weer de uitgeschakelde coureurs in lichtpaars.

Wat een kwalificatiesessie! De top drie binnen drie honderdsten, de top elf binnen zes tienden, de top dertien binnen acht tienden, en dit is pas Q2! En daarnaast zaten Russell en Hamilton elkaar ook nog eens in de weg, reed Tsunoda een ronde die 1,1 seconde beter was dan zijn eerste, maar helaas over de limiet ging. Dat zou echter nog steeds niet genoeg geweest zijn voor Q3, zie Tabel 4. Alleen Verstappen, Alonso en Tsunoda zouden het beter gedaan hebben met hun beste sectoren op een rijtje, maar alleen voor de laatste twee zou het wat uitgemaakt hebben qua positie. Verstappen stond al op P1, het verschil zou echter iets groter geweest zijn, ongeveer een tiende in plaats van zestien duizendsten.

Verstappen absolute heer en meester in Barcelona

We kunnen minstens twee rondjes verwachten van de laatste tien, als iedereen voldoende banden heeft tenminste. Verstappen is dit keer niet als eerste naar buiten, maar als vierde, zij het dit keer wel op een setje nieuw zacht schoeisel, en de rest op drie ronden oude banden, totdat Hamilton naar buiten komt, ook op nieuw. Alonso heeft schade aan zijn vloer, wat de mogelijke reden is dat Stroll dicht bij hem in de buurt zit qua prestaties. In zijn eerste ronde laat Verstappen zijn klasse weer eens zien, door drie paarse sectoren te rijden, resulterend in een lage 1:12. Norris is de eerste daarna, P2, op maar liefst 1,2 seconden, en dan Hamilton die daar een beetje van weet af te knabbelen naar negen tienden. Iedereen heeft nu een tijd gezet behalve Hülkenberg, die nu net de baan op is, ook met nieuwe banden, en Alonso, wiens vloer nog steeds driftig wordt gecheckt en verwoed wordt gefikst.

Hülkenberg doet waarschijnlijk maar één rondje, gezien zijn late start, en het feit dat we hem dat dit jaar vaker op deze manier hebben zien doen. Hij is net een ietsje langzamer dan Hamilton, en neemt P3 over, op vijf honderdsten. Ondertussen staan er nog maar drie minuten op de klok, en de spanning is te snijden, is gewoon voelbaar. Iedereen heeft blijkbaar nog een setje nieuwe softs. Alonso rijdt voorop, de laatste reparaties zijn blijkbaar gereed, dan Sainz, de andere Spanjaard, met veel herrie in de vorm van fangejuich op de tribunes als gevolg. Verstappen is nu als laatste naar buiten, en Hülkenberg is inderdaad naar binnen, en laat het bij een enkele geklokte ronde. Welke nagels hebben we nog? Geen dus. Iedereen passeert in ieder geval op tijd de start/finish-lijn. Op dit moment hebben negen coureurs een geklokt rondje gereden, en de laatste acht zitten tussen negen tienden en 1,9 seconde achter nummer één, Verstappen. We hebben het hier over een ongelooflijk klasseverschil.

Ook Alonso komt niet in de buurt, waarschijnlijk vanwege zijn vloer, en strandt in diezelfde groep als tevoren. Het is echter Sainz die zichzelf met een uiterste poging naar P2 rijdt, nog steeds bijna vijf tienden achter Verstappen. Er is echter niemand die ook maar bij de Nederlander in de buurt komt. Stroll verbetert, maar blijft op ruim zeven tienden steken. Het is duidelijk dat het asfalt nu op zijn best is. Dat maakt echter niet uit. Norris verbetert zijn tijd naar P3, net meer dan vijf tienden verwijderd van pole. Het eindresultaat is een aantal rijders op ongeveer vijf tienden van pole, terwijl Verstappen zijn laatste rondje rijdt. Hij besluit dan ook om zijn ronde niet af te maken op verzoek van zijn engineer, om de banden te sparen voor de race, en gaat meteen naar binnen.

Deze finale van tweede rondjes is in zekere zin een beetje een anti-climax, vergeleken bij de eerdere sessies, voor poleposition tenminste. Posities 2 tot en met negen zitten dan wel binnen vijf tienden van elkaar, alleen is pole net zo ver hiervan verwijderd. Had Verstappen zijn rondje afgemaakt, dan was het overigens wéér sneller geweest, op het punt van afbreken was hij al anderhalf tiende sneller dan zijn eerste ronde, en interpolatie geeft aan dat dat minstens een kwart seconde zou hebben opgeleverd. Variantie-analyse gaf zelfs ongeveer drie tienden extra. In beide gevallen zou dat feitelijk een nieuw absoluut baanrecord zijn geweest. Tabel 5 met de eindstand spreekt voor zich, en Tabel 6 met beste sectoren aaneengerijgd laat zien dat het verschil zelfs zonder een sector 3 in het laatste rondje van Verstappen een nog grotere voorsprong had betekend. Wat we daar wel zien is dat Hamiltons uitstapje hem een positie heeft gekost, en dat ook Piastri hoger had kunnen eindigen, drie plekken maar liefst, mede omdat iedereen achter Verstappen zo dicht op elkaar zit.

Ondertussen is ook bekend geworden dat Gasly een dubbele gridstraf aan zijn broek heeft, namelijk zowel voor het hinderen van Sainz als voor Verstappen, in Q1. Dat betekent dat hij van P10 zal starten op de grid op zondag. Al met al maakt dit, dat de race op zondag een heel interessante gaat worden, en daarvoor hoeft het niet eens te gaan regenen. De volgorde is enorm opgeschud achter de poleposition van de Limburger, met een aantal mensen die nog nooit zo hoog op de grid hebben gestaan, en een aantal die van behoorlijk ver moeten komen en aardige veldslagen zullen moeten gaan leveren voor een puntenfinish. Dat betekent weer een fantastisch schouwspel in de race. En mocht er nog hemelvocht uit de wolken vallen, dan kan het veld zomaar andermaal door elkaar gehusseld worden. Veel moois om naar uit te kijken dus!

Door: Wim G. Vandebilt

Verstappen de uitgesproken favoriet na zijn poleposition! Als je verantwoord speelt, houd je het leuk. Wat kost gokken jou? Stop op tijd, 18+.