Geschiedenis Zandvoort | Nederland toneel van meest onnodige dood in Formule 1

Het duurde een jaar langer dan gewild, maar 5 september is de dag: de Grand Prix van Nederland wordt voor het eerst sinds 1985 weer verreden. De Formule 1-coureurs trotseren Zandvoort, een circuit vol historie. Maar wat is die historie precies? F1Maximaal duikt de geschiedenisboeken in van een wel heel bijzonder circuit. Vandaag (zaterdag) deel 2.

In het vorige deel beschreven we de eerste twintig jaar van Circuit Zandvoort als gastheer van een Formule 1-race. Het bleek de perfecte baan. De omgeving was mooi, de races waren spectaculair en de coureurs vonden het leuk om er te rijden wegens de vele bochten. De stemming sloeg echter al gauw om toen de jaren zeventig aanbraken.

De 1970-editie van de Nederlandse Grand Prix werd overschaduwd door de dood van Piers Courage, een coureur van De Tomaso. Zijn bolide raakte beschadigd toen hij over een hobbel reet in Tunnel Oost, waarna direct ook de controle over het stuur werd verloren. Courage vloog over de kop, werd op het hoofd geraakt door één van zijn wielen en overleed ter plekke. De Brit zat gevangen in een vuurzee, maar waarschijnlijk zorgde de impact van het afgebroken wiel er al voor dat Courage al was overleden nog voordat de auto vlam vatte.

Het fatale ongeluk van Courage zorgde voor vraagtekens rondom de veiligheid van het circuit. Het was immers een bobbel in een bocht die de crash in gang zette. In 1972 werd Zandvoort zelfs afgekeurd, waardoor de Grand Prix van Nederland dat jaar niet verreden werd. De organisatie namen de kritieken van harte en gingen gelijk met het circuit aan de slag, waardoor de race in 1973 wel verreden kon worden.

Dat jaar ging het echter wéér mis. Roger Williamson kreeg een klapband en sloeg over de kop, waarna zijn auto gelijk in brand vloog. De Brit zat vast in het brandende vak, maar adequate hulp kwam niet op gang. Klaarblijkelijk was men in Zandvoort niet voorbereid op een dergelijke brand, ook al zat Courage drie jaar eerder ook gevangen in het vuur.

Het tafereel was schrijnend. De March met de vastzittende Willamson erin brandde maar door, terwijl niemand hielp. Pas een ronde na zijn crash werd er opgetreden, al kwam dat vanuit onverwachte hoek. Het was namelijk collega-coureur David Purley die trachtte het leven van zijn landgenoot te redden. Hij probeerde het wrak te doen kantelen, maar dat lukte niet en ook de marshals boden geen hulp. Purley zelf zag zich genoodzaakt een brandblusser te pakken om het dan maar zelf te doen, ook zonder succes. Hij droop af, duidelijk in ongeloof.

Williamson overleefde de crash niet. Verstikking zou hem uiteindelijk fataal worden. Zijn dood was compleet onnodig, omdat zijn leven gered had kunnen worden als er adequaat opgetreden werd. De marshals boden weliswaar amper hulp, maar dit valt hen weinig te verwijten. De kleding die ze aanhadden was niet brandbestendig, waardoor helpen bij de vuurzee ook voor de marshals enorm gevaarlijk was.

Reden voor de Formule 1 dus om wederom de veiligheid onder de loep te nemen. Zandvoort kon gewoon op de kalender blijven, maar de FIA scherpte wel de veiligheidseisen op alle Formule 1-circuits aan. Vooral op het gebied van brandveiligheid werden er flinke stappen gezet. De dood van Williamson was dan ook de laatste keer dat er tijdens een Formule 1-race op Zandvoort te betreuren viel.

De koningsklasse van de autosport bleef Zandvoort aandoen en, inderdaad, het circuit was een flink stuk veiliger geworden. In het begin van de zeventiger jaren werden er ook de nodige aanpassingen aan de lay-out gedaan om ook de veiligheid meer te kunnen waarborgen. Behoudens het ongeluk van Williamson, wierp dit ook zijn vruchten af. Toch hing er al snel weer een donkere wolk boven de Grand Prix en deze keer kwam het gevaar vanuit een andere richting. Die periode behandelen we in het derde deel van dit drieluik, volgende week zondag.