Moet de F1 een voorbeeld nemen aan het Road to Indy-programma voor de F2 en F3?

De afgelopen weken is duidelijk geworden dat de Formule 1 alles behalve voor iedereen toegankelijk is. Met regelmaat is niet het talent van een coureur doorslaggevend, maar wel het geld dat een bestuurder of één van de ouders met zich meebrengt. En dan zijn de opstapklassen nog niet eens besproken, waarin we dit jaar al eerder hebben gezien dat geld een belangrijke en misschien wel de belangrijkste factor is voor het krijgen van een zitje. Bent Viscaal en Richard Verschoor hebben bijvoorbeeld al wel eens aangegeven dat het in de subklassen lastig is om het financiële plaatje op orde te krijgen. Wat moeten de Formule 1 en haar juniorenklassen doen om de sport voor iedereen toegankelijk te maken?

Voorafgaand aan het seizoen en aan de derde ronde van de Formule 2 bleek maar weer eens waarom het zo lastig is voor de coureurs om een zitje te krijgen, laat staan te behouden. Neem bijvoorbeeld Verschoor, die in de hoogste opstapklasse rijdt op een zogeheten race-to-race basis. Dat houdt in dat er per weekend wordt gekeken of er genoeg geld is voor deelname. Is dat niet het geval, dan wordt er door het team gekeken naar een vervanger die meer euro's te bieden heeft.

Voor Verschoor, een oud talent uit de vijver van nota bene Red Bull Racing, gaat het vooralsnog volgens plan. De Nederlander heeft alle drie de weekenden uit de Formule 2 kunnen meedoen bij MP Motorsport en met name de races in Bahrein verliepen succesvol. Voor een andere, inmiddels oud Formule 2-coureur verliep het totaal andersom. En dat terwijl de rijder in kwestie zeker niet de minste is als we de statistieken mogen geloven.

Het curieuze verhaal van Petecof

Het gaat om de Braziliaanse Gianluca Petecof, die voor de derde ronde van het kampioenschap in Baku de klasse moest verlaten. Hoewel het niet honderd procent zeker is, heerst er een sterk vermoeden dat geld ook hier de boosdoener is. In een tweet waarin de 18-jarige aankondigde niet mee te kunnen doen in Azerbeidzjan, gaf hij wellicht ook een zeer subtiele hint dat geld een probleem vormt: 'Ik zou niet weten hoe ik jullie zou moeten terugbetalen uit dank voor deze kans', aldus Petecof.

Het is misschien vergezocht, maar al voordat hij überhaupt werd aangekondigd als Formule 2-coureur bij Campos Racing leken er financiële problemen te zijn. In 2017 werd hij nog toegevoegd aan het opleidingsprogramma van Ferrari en reed hij in de Formule 4 en de Formula Regional voor het prestigieuze Prema Powerteam. In 2020 werd de Braziliaan zelfs kampioen in de laatstgenoemde klasse, voor teamgenoot Arthur Leclerc (het jongere broertje van Charles Leclerc, red.). In januari van dit jaar werd Petecof vreemd genoeg en voor onbekende redenen op straat gezet bij Ferrari en Prema. Een zeer aparte manier ter 'beloning' van het winnen van een kampioenschap.

Petecof moest zijn heil zoeken buiten de vijver van Ferrari en vond kortstondig investeerders voor zijn carrière. Daardoor maakte hij de stap naar de Formule 2 in plaats van de Formule 3, waar Leclerc destijds in reed, eveneens voor Prema. De Braziliaan kwam totaal niet op gang bij het team van de overleden teambaas Adrian Campos en investeerders leken zich daarom terug te trekken. De toekomst van Petecof stond daardoor op het spel, terwijl veel coureurs die relatief minder bereikten door mochten blijven rijden in de verschillende opstapklassen.

Gianluca Petecof werd in 2020 nog kampioen in de Formula Regional bij het grote Prema Powerteam. Een half jaar later en de Braziliaan is in geen één klasse meer actief.

F1-prominenten luiden noodklok: 'Dat is absurd en moet stoppen'

Sebastian Vettel en Lewis Hamilton luidden recentelijk de noodklok over de stijgende kosten in de juniorenklassen. Allebei kwamen ze uit gezinnen die het niet breed hadden en de ouders moesten alles op alles zetten om hun kinderen te kunnen blijven financieren in de karts. Mercedes-teambaas Toto Wolff gaf aan dat het niet langer door kan gaan op deze manier en noemde enkele cijfers: 'Een goed kartseizoen kost nu 250.000 euro, de Formule 4 500.000 euro en de Formule 3 zelfs een miljoen euro. Dat is absurd en moet stoppen.'

De Formule 1 draagt de titel 'koningsklasse van de autosport', maar dat kan eigenlijk alleen zo zijn als je ook daadwerkelijk de beste coureurs ter wereld daarin laat rijden. Zolang coureurs die vrijwel niks hebben bereikt wel kunnen meedoen, maar kampioenen uit andere klassen niet, dan is er sprake van een probleem. Er mag dan misschien ook wel eens een keertje initiatief worden genomen om de titel 'koningsklasse' kracht bij te zetten. Hoe de Formule 1 dat moet doen? Een kijkje nemen in de Verenigde Staten kan bijvoorbeeld geen kwaad.

Van 'Road to Indy' naar 'Road to F1'?

In het land aan de andere kant van de Atlantische Oceaan vinden we namelijk de Amerikaanse tegenligger van de Formule 1: de IndyCar. De Amerikaanse topklasse voor open-wheelers hanteert al jaren een systeem om talentvolle coureurs de kans te geven om zich te ontwikkelen tot topcoureurs die uiteindelijk mee kunnen doen in het IndyCar-kampioenschap. De Road to Indy, zoals het heet, is een ontwikkelingsprogramma dat in 2010 het levenslicht zag. De IndyCar-organisatie besloot een dergelijke route naar de topklasse op te zetten, waarin coureurs een beurs krijgen aan de hand van hun prestaties in de verschillende opstapklassen.

In Amerika spreken we niet over een Formule 2 of Formule 3, maar over andere klassen. De hoogste is daar uiteraard de IndyCar, gevolgd door de Indy Lights, de Indy Pro 2000 en het U.S. F2000 als laagste klasse. Dit zijn allemaal klassen waarin een coureur zo'n beurs kan verdienen en daardoor makkelijker op weg kan gaan naar de IndyCar. Een uniek initiatief in de autosportwereld, maar zeker niet in de Verenigde Staten. Daar krijgen talentvolle en jonge sporters bij vrijwel alle sporten een beurs bij topprestaties.

Is de Road to Indy een succes? Absoluut. Sinds de oprichting in 2010 namen coureurs uit maar liefst 27 landen deel aan het opleidingstraject. Ook Nederland was vertegenwoordigd in de vorm van Rinus van Kalmthout. In 2018 won 'VeeKay' het Pro Mazda-kampioenschap (sinds 2019 Indy Pro 2000, red.) en werd hij in de Indy Lights in 2019 vervolgens tweede. Net als onder andere Conor Daly, Ed Jones, Patricio O'Ward en Josef Newgarden maakte de Nederlander de stap naar de IndyCar, waar hij inmiddels al een zege op zijn naam heeft geschreven. Newgarden won in 2017 en 2019 de topklasse van de Amerikaanse autosport en is daarmee de eerste en vooralsnog enige coureur die kampioen werd die uit de Road to Indy-vijver komt.

Rinus van Kalmthout is één van de coureurs die doorstroomden naar de IndyCar Series vanuit het Road to Indy-opleidingstraject (Foto: Rinus VeeKay PR).

Hoe vullen de F2, F3 en F4 dit in?

Voor de Formule 2, 3 en 4 is het dan wellicht ook een optie om te kijken of dergelijke beurzen een idee zijn. Coureurs zouden namelijk moeten worden gekozen aan de hand van hun prestaties en niet hun bankrekening. In de Verenigde Staten lijkt dat wel het devies te zijn, maar blijven de opstapklassen overzees nog achter te blijven. De FIA en de Formule 1 zouden, als ze een beurssysteem aannemen, niet eens alle klassen op de schop hoeven te nemen.

Er zou in dit scenario simpelweg een prijzenpot moeten komen voor de coureurs die in hun klassen het beste presteren. Dan stromen de beste bestuurders makkelijker door en zijn ze niet afhankelijk van Formule 1-teams en hun opleidingsprogramma's. Een coureur kan namelijk niet uit een beurs worden gegooid, maar wel uit een team. Voor veel jonge rijders zou een beurs te laat komen, maar er ligt een kans in het verschiet om de sterren van de toekomst niet te laten boeten voor het niet hebben van genoeg geld.

Door: Terrence Riepma