Sainz sr. aast op Ben Sulayems troon: zo zitten de FIA-verkiezingen in elkaar

Dat Carlos Sainz sr. interesse heeft in het FIA-presidentschap is gezien zijn achtergrond misschien niet verrassend, maar het haalde wel het nieuws. De tweevoudig wereldkampioen rally wil de Fédération Internationale de l'Automobile leiden, maar hoe word je eigenlijk FIA-president? Wat gaat eraan vooraf? Wat houdt het eigenlijk in? Voor de leek roept het nieuws eigenlijk alleen maar extra vragen op, dus die beantwoorden wij.

De president van de FIA bekleedt een van de machtigste posities in de internationale autosportwereld. In principe dien je als hoogste vertegenwoordiger van de globale autosportfederatie en ben je verantwoordelijk voor het bepalen van de strategische richting van de FIA. Dat betekent dat je je niet alleen over de Formule 1 en de overige Formule-klassen ontfermt, maar ook te maken krijgt met de WRC (World Rally Championship - Sainz niet geheel onbekend), WEC (World Endurance Championship), de Formule E en verdere, kleinere raceklassen.

Daarnaast leid je als president de World Motor Sport Council, een organisatorisch orgaan dat beslissingen neemt over de reglementen, veiligheidsmaatregelen en sancties binnen de autosport. Dat betekent dat je als president voor eenieder actief in de autosport in meer of mindere mate een rol van betekenis speelt. Met andere woorden: dit is niet niks.

De FIA is werkelijk een globale (ook wel te zien aan het woord international in de volledig uitgeschreven naam) organisatie. Meer dan 240 landen hebben officiële autosportfederaties of -instanties, en ook daarvoor is het hoofd van de FIA een aanspreekpunt. Aan de andere kant ben je ook nog eens het gezicht van de organisatie in onderhandelingen met partners die in meerdere miljarden denken, zoals Liberty Media, de commerciële rechtenhouder van de Formule 1.

Hoe je de opvolger van Mohamed Ben Sulayem wordt

Elke vier jaar houdt de General Assembly van de FIA een verkiezing. Dit is het primaire beslissingsorgaan van de FIA dat in principe eens per jaar samenkomt. Hierin zitten nationale autosportautoriteiten die 245 ledenorganisaties in 149 landen representeren. Tijdens zo'n vergadering worden agendapunten besproken die bij de twee World Councils (World Motor Sport Council en World Council for Automobile Mobility and Tourism) spelen, en bij de senaat.

Net zoals bij een politieke verkiezing is de presidentiële kandidaat niet slechts een persoon. Kandidaten nemen enkele standpunten aan waarmee ze een gooi doen naar het presidentschap. Daarnaast moeten ze een second in command kiezen en zeven vicepresidenten voor zowel de sporttak als de automobiel-mobiliteit-en-toerismetak. Zo rechtdoorzee is dit dus niet. De vicepresidenten zorgen ervoor dat alle regio's (continenten) voldoende vertegenwoordigd zijn.

Enkele voorwaarden aan deelname zijn dat de toekomstig president niet ouder mag zijn dan zeventig op de dag dat hij of zij verkozen wordt. Daarnaast mag een FIA-voorzitter niet meer dan drie vierjarige termijnen dienen. Om überhaupt in aanmerking te komen voor deelname moet je al gesteund worden door een aantal leden van de sportieve en mobiliteitsafdelingen. Presidenten moeten diep in het politieke autosportwereldje zitten.

De tekst gaat verder onder de afbeelding.

Dan wordt er gestemd. Deze stemming vindt anoniem plaats en de stemmen worden geteld door de juridische afdeling van de FIA, onder toezicht van toezichthouders die door de General Assembly zelf geselecteerd zijn. Leden van de FIA kunnen stemmen, of geen voorkeur uitspreken. De kandidaat met de absolute meerderheid in de eerste stemmingsronde wint het presidentschap, of een simple majority (meer dan de helft van de stemmen) in de tweede ronde.

Het verkiezingsproces begint met de officiële aankondiging van kandidatuur, meestal ongeveer zes maanden voor de verkiezingen. Na deze aankondiging volgt een intensieve campagneperiode waarin kandidaten de wereld rondreizen om steun te verwerven bij de verschillende nationale federaties. Ze presenteren hun plannen tijdens regionale bijeenkomsten en proberen belangrijke stakeholders in de autosportwereld achter zich te krijgen.

Waarom het FIA-presidentschap aantrekkelijk is

Nu we weten hoe je FIA-president wordt, is een van de vragen die rijst: waarom zou je dit eigenlijk willen? Waarom is Sainz sr. hierin geïnteresseerd? Er zijn verschillende redenen om dit te willen. Allereerst biedt het de mogelijkheid om een blijvende erfenis achter te laten in de autosport door de toekomst van de mondiale sport vorm te geven. Hier zit het hem dus vooral in zingeving.

Presidenten kunnen hun stempel drukken op cruciale thema's zoals duurzaamheid, veiligheid en toegankelijkheid van de autosport. Daarnaast verleent de positie internationale prestige en opent het deuren naar politieke en zakelijke kringen op het hoogste niveau. Ben je als doorgewinterde autosportprominent dus op zoek naar een ingang in de zakelijke wereld dan is dit een mooie positie om op je cv te hebben staan.

Voor ex-coureurs of teameigenaren zoals Sainz biedt het een kans om de sport van binnenuit te hervormen. Dat betekent dat je meer invloed hebt dan wanneer je aan de 'coureurskant' staat. Doorgaans zijn ex-coureurs juist de mensen die voor dit soort posities gekozen worden, omdat zij een waardevol perspectief met zich meebrengen. Als coureur weet je immers wat voor coureurs belangrijk is.

Mohammed Ben Sulayem: een controversiële president

De huidige FIA-president, Mohammed Ben Sulayem, werd in december 2021 verkozen als opvolger van Jean Todt. Als voormalig rallykampioen was Ben Sulayem de eerste niet-Europese president in de geschiedenis van de federatie. Met de groeiende invloed van landen in het Midden-Oosten in de sport was het misschien wel een kwestie van tijd voordat iemand uit die regionen de touwtjes in handen zou hebben binnen de FIA.

De tekst gaat verder onder de afbeelding.

Zijn presidentschap is gekenmerkt door pogingen om de FIA te moderniseren en financieel gezonder te maken, wat met de introductie van het budgetplafond, bijvoorbeeld, redelijk gelukt is. Wel is er vooral recentelijk ook kritiek ontstaan op de manier waarop Ben Sulayem de sport momenteel inricht. Onder zijn leiding is er spanning ontstaan rondom de rechten van de Formule 1.

Recentelijker haalde de FIA-voorzitter het nieuws met het verbannen van scheldwoorden in alle Formule 1-gerelateerde uitingen. Tuurlijk moeten de Formule 1-corueurs een voorbeeldfunctie bekleden voor de jongere kijkers en is het niet chique als er gescholden wordt gedurende een persconferentie of over de boordradio. In deze discussie staat dit echter wel lijnrecht tegenover een mensenrecht, namelijk de vrijheid van meningsuiting.

Coureurs hebben zich de afgelopen weken zeer beperkt gevoeld door de maatregelen van Ben Sulayem en onder meer Max Verstappen en George Russell hebben aangegeven dat ze niet achter het scheldverbod staan. Coureurs krijgen nu een geldboete wanneer ze schelden, maar discussie rondom censuur en hoe hier politiek naar gekeken wordt, vormt vooral de afdronk. Het zet Ben Sulayem niet in een goed daglicht.

Carlos Sainz sr.: rallyicoon met bestuurderskwaliteiten

Carlos Sainz sr. heeft zich ontwikkeld van rallyicoon tot een gerespecteerde stem in de autosportwereld. Als tweevoudig wereldkampioen rally (1990 en 1992) en viervoudig winnaar van de Dakar Rally heeft hij een indrukwekkende carrière als coureur achter de rug. Maar Sainz staat ook bekend om zijn analytische geest, diplomatieke vaardigheden en uitgebreide kennis van verschillende autosportdisciplines.

Door zijn jarenlange ervaring bij teams als Audi, Toyota, Subaru, Ford en Volkswagen heeft hij een breed netwerk opgebouwd binnen de internationale autosportgemeenschap. Zijn reputatie als iemand die zich hard maakt voor veiligheid en sportiviteit, gecombineerd met zijn vermogen om bruggen te bouwen tussen verschillende belanghebbenden, zou hem tot een effectieve FIA-president kunnen maken. Bovendien zou zijn bekendheid als vader van een actieve Formule 1-coureur hem extra relevantie kunnen geven in de meest prestigieuze klasse van de autosport.

Al met al is het idee om Sainz sr. op deze positie te zetten dus lang niet gek. De vraag zal vooral zijn of hij het ook werkelijk wil. Besluit hij om er wel voor te gaan dan gaat Ben Sulayem een pittige strijd tegemoet, want binnen de Formule 1-wereld is in ieder geval niet iedereen even positief gestemd over zijn termijn.